حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی: دلایل، پیامدها و راهکارها

در سال‌های اخیر، نظام مالیاتی کشور تلاش کرده است تا با ایجاد سازوکارهای شفاف‌تر، راه‌های فرار مالیاتی را کاهش دهد. یکی از این سازوکارها، اتصال کارتخوان‌ها به سامانه مالیاتی بود. اما اخیراً بحث‌هایی پیرامون حذف کارتخوان‌ها از این سامانه مطرح شده که سوالات و ابهامات زیادی را برای افراد و کسب‌وکارها به وجود آورده است. در این مقاله، به بررسی دلایل حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی، پیامدهای احتمالی آن و راهکارهای موجود خواهیم پرداخت.

دلایل حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی

یکی از اهداف اصلی سامانه مالیاتی و اتصال کارتخوان‌ها به آن، شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی و جلوگیری از فرار مالیاتی بوده است. اما به نظر می‌رسد مشکلات و چالش‌هایی در اجرای این طرح به وجود آمده که دولت را به بازنگری واداشته است.

1. عدم تطابق با نیازهای کسب‌وکارهای کوچک: بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و اصناف به دلیل پیچیدگی‌های قانونی و افزایش هزینه‌ها در نصب و استفاده از کارتخوان‌های متصل به سامانه مالیاتی با مشکلاتی مواجه شده‌اند. این گروه‌ها معتقدند که این طرح برای آن‌ها بیش از اندازه پیچیده و دست‌وپاگیر است و منجر به کاهش درآمد آن‌ها می‌شود.
2. مشکلات فنی و زیرساختی: در برخی مناطق کشور به‌ویژه مناطق روستایی و کمتر توسعه‌یافته، زیرساخت‌های فناوری برای اجرای سامانه‌های مالیاتی متصل به کارتخوان وجود ندارد. این مسئله باعث شده است که تعداد زیادی از کسب‌وکارها نتوانند به درستی از این ابزار استفاده کنند.
3. انتقادات اصناف و اتحادیه‌ها: برخی از اتحادیه‌ها و انجمن‌های صنفی معتقدند که اتصال کارتخوان به سامانه مالیاتی منجر به دخالت‌های بیشتر دولت در کسب‌وکارها و کاهش حریم خصوصی مالی افراد شده است. این مسئله باعث شده است که فشارهای اجتماعی و صنفی برای حذف این الزام افزایش یابد.

پیامدهای حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی

حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی پیامدهای گوناگونی را به دنبال خواهد داشت که برخی از آن‌ها مثبت و برخی دیگر منفی خواهند بود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین پیامدها اشاره می‌کنیم:

1. کاهش شفافیت مالی: یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها در مورد حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی، کاهش شفافیت تراکنش‌های مالی است. با حذف این ابزار، احتمال افزایش فرار مالیاتی بیشتر می‌شود، زیرا دیگر امکان ردیابی دقیق تراکنش‌ها از طریق سامانه‌های دولتی وجود نخواهد داشت.
2. افزایش نارضایتی کسب‌وکارها: هرچند ممکن است کسب‌وکارهای کوچک از حذف کارتخوان استقبال کنند، اما احتمالاً بسیاری از کسب‌وکارهای بزرگ و متوسط که به شفافیت مالی پایبند هستند، نسبت به این تصمیم نارضایتی خواهند داشت. آن‌ها معتقدند که چنین اقدامی به ضرر رقابت سالم و فضای کسب‌وکار شفاف خواهد بود.
3. افزایش پیچیدگی‌های مالیاتی: با حذف کارتخوان، ممکن است دولت برای جبران کاهش درآمدهای مالیاتی، سیستم‌های دیگری را جایگزین کند که از نظر قانونی و اجرایی پیچیده‌تر باشند. این مسئله می‌تواند فشارهای بیشتری را بر روی کسب‌وکارها و اصناف وارد کند.

راهکارهای جایگزین برای حذف کارتخوان

با توجه به پیامدهای منفی احتمالی حذف کارتخوان از سامانه مالیاتی، برخی کارشناسان پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت و جایگزینی این ابزار ارائه داده‌اند که می‌تواند به حفظ شفافیت مالی و در عین حال کاهش مشکلات کسب‌وکارها کمک کند.

1. اجرای تدریجی و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها: یکی از راهکارهای پیشنهادی، اجرای تدریجی اتصال کارتخوان‌ها به سامانه مالیاتی و بهبود زیرساخت‌های فناوری در مناطق مختلف کشور است. این اقدام می‌تواند به کاهش مشکلات فنی و زیرساختی کمک کند و در عین حال از نارضایتی کسب‌وکارها بکاهد.
2. ایجاد تسهیلات مالیاتی برای کسب‌وکارهای کوچک: دولت می‌تواند برای کسب‌وکارهای کوچک و اصناف، تسهیلات مالیاتی و تخفیف‌هایی در نظر بگیرد تا آن‌ها با نصب کارتخوان‌ها و شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی خود، از حمایت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند.
3. آموزش و اطلاع‌رسانی بهتر: بسیاری از مشکلات مرتبط با اتصال کارتخوان به سامانه مالیاتی به دلیل ناآگاهی کسب‌وکارها از مزایا و چگونگی عملکرد این سیستم است. دولت می‌تواند با اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی جامع‌تر، آگاهی افراد را افزایش دهد و آن‌ها را نسبت به اهمیت شفافیت مالی ترغیب کند.
4. استفاده از تکنولوژی‌های جدید: با پیشرفت فناوری، ابزارها و سیستم‌های جدیدی برای مدیریت تراکنش‌های مالی و جلوگیری از فرار مالیاتی به وجود آمده‌اند. دولت می‌تواند با بررسی و ارزیابی این فناوری‌ها، راهکارهای نوآورانه‌ای را برای جایگزینی کارتخوان ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

حذف کارتخوان ثابت یا کارتخوان سیار از سامانه مالیاتی تصمیمی است که ممکن است مزایا و معایب زیادی به همراه داشته باشد. هرچند این اقدام می‌تواند برخی از مشکلات کسب‌وکارهای کوچک و زیرساخت‌های فناوری را کاهش دهد، اما به‌طور همزمان خطرات مرتبط با کاهش شفافیت مالی و افزایش فرار مالیاتی نیز وجود دارد. از این رو، بهتر است دولت با توجه به نظرات کارشناسان و اصناف، تصمیمی متعادل و جامع‌نگر اتخاذ کند که هم منافع مالیاتی را حفظ کند و هم از فشارهای اضافی بر کسب‌وکارها جلوگیری شود.