هر آنچه که باید در مورد مالیات دستگاه کارتخوان بدانید!
امروزه دستگاه کارتخوان (پوز) یکی از ابزارهای اصلی و جدانشدنی هر کسب‌وکار موفقی است. فرقی نمی‌کند مغازه کوچکی دارید یا فروشگاه بزرگی را اداره می‌کنید؛ خرید کارتخوان برای تسهیل پرداخت‌ها و افزایش رضایت مشتری ضروری است. چه به فکر خرید کارتخوان سیار باشید تا در هر مکانی بتوانید فروش داشته باشید، و چه از مزایای یک خرید کارتخوان اندرویدی با قابلیت‌های پیشرفته بهره‌مند شوید، استفاده از این دستگاه‌ها بخش مهمی از فعالیت روزانه شماست.
اما با گسترش استفاده از این ابزارها، سوالات و دغدغه‌هایی در مورد مالیات آن‌ها نیز برای صاحبان کسب‌وکار پیش می‌آید. آیا خود دستگاه مالیات دارد؟ تراکنش‌های کارتخوان چگونه محاسبه می‌شوند؟ و من به عنوان یک صاحب کسب‌وکار چه نکاتی را باید بدانم؟ در این مطلب، قصد داریم بر اساس اطلاعات موجود، به زبانی ساده و کاربردی، به این پرسش‌ها پاسخ دهیم و ابهامات مربوط به مالیات دستگاه‌های کارتخوان را برای شما شفاف‌سازی کنیم.
اول، یک نکته مهم: خود دستگاه کارتخوان مالیات ندارد!
این اولین و شاید مهم‌ترین نکته‌ای است که باید بدانید: خودِ سخت‌افزار دستگاه کارتخوان به تنهایی مشمول مالیات نیست. دستگاه پوز شما فقط یک ابزار است، یک وسیله که داده‌های مربوط به هر خرید یا پرداختی را ثبت و برای بانک ارسال می‌کند. نقش مالیاتی کارتخوان این است که به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا درآمد کسب شده توسط شما را شناسایی و رصد کند.
پس وقتی صحبت از “مالیات کارتخوان” می‌شود، منظور در واقع مالیات بر درآمدی است که شما از طریق تراکنش‌های انجام شده با دستگاه کارتخوان خود کسب می‌کنید.
چه کسانی مشمول مالیات درآمد از طریق کارتخوان هستند؟
پاسخ ساده است: همه دارندگان دستگاه‌های کارتخوان.
این شامل طیف وسیعی از فعالان اقتصادی می‌شود:
- ✔ مغازه‌داران و کسبه سنتی
- ✔ بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌ها (اشخاص حقوقی)
- ✔ صاحبان مشاغل آزاد (پزشکان، وکلا، مهندسان، تعمیرکاران و…)
- ✔ فروشگاه‌های آنلاین و کسب‌وکارهای اینترنتی
- ✔ و هر فرد حقیقی یا حقوقی دیگری که از دستگاه پوز برای دریافت وجه در قبال فروش کالا یا ارائه خدمت استفاده می‌کند.
بر اساس قوانین سازمان امور مالیاتی، هیچ کسب‌وکاری از پرداخت مالیات بر درآمدی که از این طریق به دست می‌آورد، مستثنی نیست.
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان: شفافیت بیشتر
از سال ۱۳۹۸، با تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مسیر رصد تراکنش‌ها شفاف‌تر از قبل شده است. طبق این قانون، بانک مرکزی موظف شده است برای هر دستگاه پوز یک شناسه منحصر به فرد صادر کند. این شناسه مثل کد ملی برای دستگاه شماست. تمامی تراکنش‌هایی که با دستگاه‌های دارای این شناسه انجام می‌شوند، به صورت خودکار به عنوان بخشی از فعالیت شغلی صاحب دستگاه کارتخوان تلقی شده و اطلاعات کامل آن‌ها برای سازمان امور مالیاتی ارسال می‌گردد. این یعنی هر بار که مشتری کارتی را در دستگاه شما می‌کشد یا رمزی وارد می‌کند، این تراکنش در سیستم بانکی ثبت و اطلاعات آن برای محاسبات مالیاتی شما در نظر گرفته می‌شود.
تراکنش‌های کارتخوان = درآمد؟
بله، از دید سازمان امور مالیاتی، هر مبلغی که از طریق دستگاه کارتخوان شما دریافت می‌شود، به منزله “درآمد” شما تلقی می‌گردد. این یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی است که صاحبان کسب‌وکار باید به آن توجه کنند.
نقش حساب بانکی متصل به کارتخوان
حساب بانکی که دستگاه کارتخوان شما به آن متصل است نیز در این فرآیند نقش کلیدی دارد. تمامی واریزی‌ها به این حساب (چه از طریق کارتخوان و چه حتی از طریق کارت به کارت توسط شخص دیگر) می‌توانند به عنوان درآمد شناسایی شده و مشمول مالیات قرار گیرند.
یک هشدار جدی برای صاحبان کسب‌وکار
به هیچ عنوان از دستگاه کارتخوان یا حساب بانکی متصل به آن برای دریافت پول بابت تراکنش‌هایی که ارتباطی به کسب‌وکار شما ندارند، استفاده نکنید! مثلاً اگر ملک یا ماشین شخصی خود را می‌فروشید، یا مبلغی را به عنوان قرض دریافت می‌کنید، این پول‌ها را به حسابی که به کارتخوان کسب‌وکار شما متصل است، واریز نکنید. چرا؟ چون از دید اداره مالیات، این واریزی‌ها به سادگی به عنوان درآمد حاصل از کسب‌وکار شما دیده می‌شوند و اثبات اینکه این مبالغ بابت فروش دارایی شخصی یا قرض بوده است، می‌تواند یک فرآیند طولانی و بسیار مشکل‌ساز باشد. بهترین کار این است که برای این نوع جابه‌جایی‌های مالی از حساب‌های شخصی یا روش‌های دیگر استفاده کنید که ارتباطی با فعالیت تجاری و کارتخوان شما ندارند.
بیشتر بخوانید: موبایل پوز یا کارتخوان موبایلی چیست؟
مالیات کارتخوان چگونه محاسبه می‌شود؟ نرخ‌ها چطورند؟
همانطور که گفتیم، مالیاتی که بابت تراکنش‌های کارتخوان پرداخت می‌کنید، در واقع همان مالیات بر درآمد مشاغل شماست و نه یک مالیات جداگانه برای خود دستگاه. محاسبه این مالیات بر اساس میزان سود یا درآمد مشمول مالیات شما انجام می‌شود. نرخ مالیات بر اساس میزان درآمد/سود سالانه شما تعیین می‌گردد. در منبع شما دو سری نرخ مختلف ذکر شده است:
بر اساس درآمد مشمول مالیات سالانه (برای سال ۱۴۰۴)
- ✔ ۱۵ درصد برای ۱ تا ۲۰۰ میلیون تومان درآمد.
- ✔ ۲۰ درصد برای ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان درآمد.
- ✔ ۲۵ درصد برای ۴۰۰ میلیون تومان به بالا درآمد.
بر اساس “مازاد سود” کسب شده
- ✔ سود کمتر از ۳۵,۶۰۰,۰۰۰ تومان: معاف از مالیات.
- ✔ مازاد سود بین ۳۵,۶۰۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان: ۱۵ درصد مالیات.
- ✔ مازاد سود بین ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان: ۲۰ درصد مالیات.
- ✔ مازاد سود بیش از ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان: ۲۵ درصد مالیات.
برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) نیز نرخ مالیات بر درآمد به صورت ثابت ۲۵ درصد محاسبه می‌شود.
ضرائب مالیاتی (اینتا کد): دلیل تفاوت مالیات دو کسب‌وکار مشابه!
یکی از عوامل مهم در تعیین مالیات شما، نوع فعالیت کسب‌وکارتان است. سازمان امور مالیاتی برای هر صنف و شغلی، یک “اینتا کد” یا “ضریب مالیاتی” مشخص دارد. این ضریب نشان‌دهنده متوسط سودی است که از دیدگاه اداره مالیات، یک کسب‌وکار در آن صنف مشخص انتظار می‌رود کسب کند. به همین دلیل، ممکن است مالیات شما با یک همکار در صنفی دیگر، حتی اگر فروش یکسانی داشته باشید، متفاوت باشد. مثلاً ضریب سود یک سوپرمارکت ممکن است با ضریب سود یک فروشگاه طلا متفاوت باشد.
قدم‌های مهم: تشکیل پرونده، استعلام و پرداخت
برای اینکه وضعیت مالیاتی مرتبط با دستگاه کارتخوان شما شفاف باشد و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید، انجام این مراحل ضروری است:
✅ تشکیل پرونده مالیاتی
کلیه دارندگان دستگاه‌های کارتخوان موظف هستند که در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir ثبت‌نام کرده و برای خود پرونده مالیاتی تشکیل دهند. این کار به شفافیت فعالیت مالی شما کمک می‌کند و در فرآیند تعیین مالیات مؤثر است.
✅ استعلام و پرداخت مالیات
برای استعلام مالیات دستگاه کارتخوان با کد ملی، باید وارد سامانه my.tax.gov.ir شوید (نیاز به ثبت‌نام قبلی و دریافت کلمه عبور دارد). در این سامانه، می‌توانید دستگاه‌های کارتخوانی که هنوز به پرونده مالیاتی شما متصل نشده‌اند را شناسایی و مرتبط کنید. محاسبه نهایی مالیات شما پس از ثبت اظهارنامه مالیاتی و بررسی توسط کارشناس مالیاتی انجام می‌شود. برای مشاهده و پرداخت قبض مالیاتی خود نیز باید به همین سایت و بخش “قبض مالیاتی” مراجعه کنید. اگر دسترسی به این سامانه‌ها برایتان دشوار است، می‌توانید از خدمات کافی‌نت‌ها یا متخصصان حسابداری استفاده کنید.
✅ شناسایی کد رهگیری مالیاتی
این کد ۱۰ رقمی پس از ثبت‌نام اولیه در سامانه my.tax.gov.ir به شما داده می‌شود و برای ورود به پورتال مودیان استفاده می‌شود. در صورت فراموشی، از طریق tax.gov.ir و بخش “فراموشی کد رهگیری ثبت‌نام” قابل بازیابی است.
یک نکته حیاتی: حسابرسی تا ۵ سال گذشته!
لطفاً این موضوع را جدی بگیرید: سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که تمامی تراکنش‌های دستگاه کارتخوان و اطلاعات مالی شما را تا ۵ سال گذشته بررسی و حسابرسی کند. حتی اگر سال‌ها اظهارنامه مالیاتی ارائه نکرده باشید یا مالیاتی پرداخت نکرده باشید، ممکن است پس از گذشت چند سال با شما تماس گرفته شود و برای سال‌های گذشته مطالبه مالیات به همراه جریمه انجام شود. بنابراین، داشتن مدارک شفاف و مدیریت مالی منظم برای حداقل ۵ سال گذشته بسیار اهمیت دارد.
دستگاه‌های “بدون مالیات”؛ فقط یک ادعا!
ممکن است تبلیغاتی در مورد دستگاه‌هایی مانند “کشلس” یا انواع خاصی از کارتخوان‌ها بشنوید که ادعا می‌کنند بدون مالیات هستند. این ادعاها صرفاً جنبه تبلیغاتی دارند و صحت ندارند. از دیدگاه قانونی و فرآیند رصد بانکی و مالیاتی، چنین چیزی عملاً غیرممکن است، مگر اینکه دستگاه مورد نظر عملکردی متفاوت از یک کارتخوان عادی داشته باشد که پول مستقیماً وارد حساب بانکی شما نشود. اگر کسی به شما قول دستگاه کارتخوان معاف از مالیات را می‌دهد، در تصمیم خود برای همکاری با او تجدید نظر کنید. تنها راهی که ممکن است پول به حساب شما واریز شود و مستقیماً مشمول مالیات شما نشود، این است که حساب بانکی متصل به کارتخوان اصلاً به نام شما نباشد و متعلق به شخص دیگری باشد، که در این صورت، آن شخص دیگر در معرض مسئولیت مالیاتی قرار خواهد گرفت.
اگر دیگر از کارتخوان استفاده نمی‌کنید نسبت به غیرفعالسازی آن اقدام کنید!
اگر قصد دارید دستگاه کارتخوان خود را بفروشید یا به هر دلیلی دیگر از آن استفاده نمی‌کنید، بسیار مهم است که برای غیرفعالسازی مالیاتی آن اقدام کنید. این کار با مراجعه به سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی (tax.gov.ir) و بخش “ساماندهی پذیرنده‌های بانکی” و ثبت درخواست غیرفعالسازی دستگاه پوز یا درگاه پرداخت الکترونیکی مربوطه انجام می‌شود. عدم غیرفعالسازی ممکن است باعث ادامه رصد تراکنش‌های احتمالی یا تعلق گرفتن برخی تکالیف مالیاتی به آن دستگاه شود.
سخن پایانی
مالیات دستگاه‌های کارتخوان در واقع همان مالیات بر درآمدی است که از طریق تراکنش‌های آن به دست می‌آورید. با اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و اتصال دستگاه‌ها به سامانه مودیان، شفافیت در این حوزه به شدت افزایش یافته است.
برای شما به عنوان صاحب کسب‌وکار، مهم‌ترین دغدغه و راهکار اصلی در مواجهه با مالیات کارتخوان، مدیریت صحیح امور مالی، تفکیک حساب‌های شخصی و کاری، مستندسازی دقیق درآمدها و هزینه‌ها، و ارائه به موقع اظهارنامه مالیاتی است. هر تراکنش ورودی به حساب تجاری شما ممکن است درآمد تلقی شود، مگر اینکه خلاف آن را ثابت کنید. پس نگهداری فاکتورها، قراردادها و مدارک مربوط به تراکنش‌های غیردرآمدی (مانند دریافت وام یا فروش دارایی) حیاتی است.
با آگاهی از قوانین و انجام تکالیف مالیاتی خود، می‌توانید با آرامش خاطر بیشتری به کسب‌وکارتان بپردازید و از بروز مشکلات مالیاتی در آینده جلوگیری کنید. تشکیل پرونده مالیاتی و استفاده از سامانه‌های آنلاین مالیاتی اولین و مهم‌ترین قدم در این مسیر است.
