سقف و محدودیت تراکنش‌های بانکی: دانستنی‌هایی برای همه ما
این روزها، جابه‌جایی پول بخش جدایی‌ناپذیر زندگی خیلی از ماست. چه برای خریدهای روزمره، چه برای کسب‌وکار یا کمک به اعضای خانواده، از روش‌های مختلفی برای انتقال پول استفاده می‌کنیم: از کارت به کارت ساده گرفته تا سامانه‌های پیشرفته‌تر مثل ساتنا و پایا. اما شاید برایتان پیش آمده باشد که در هنگام انتقال مبلغی، با محدودیت یا سقف تراکنش روبرو شوید. این محدودیت‌ها چرا وجود دارند و قوانین آن‌ها در سال ۱۴۰۳ چطور است؟ در این مطلب به این موضوع می‌پردازیم.
سقف تراکنش بانکی یعنی چه و چرا تعیین می‌شود؟
به زبان ساده، سقف تراکنش بانکی یعنی حداکثر مبلغی که شما در یک بازه زمانی (مثلاً در روز یا ماه) یا در یک تراکنش خاص، می‌توانید به حساب فرد دیگری منتقل کنید. این محدودیت‌ها به دو شکل کلی وجود دارند: یکی محدودیت در تعداد تراکنش‌ها و دیگری محدودیت در حجم یا مبلغ تراکنش‌ها. دلایل اصلی تعیین این سقف‌ها چند چیز است که عبارتند از:
- ✔ امنیت مالی: این محدودیت‌ها به کاهش ریسک کلاهبرداری و سوءاستفاده‌های مالی کمک می‌کنند. اگر حساب کسی هک شود یا کارتش به دست فرد دیگری بیفتد، سقف تراکنش‌ها باعث می‌شود حجم کمتری از پول قابل برداشت یا انتقال باشد.
- ✔ جلوگیری از فرار مالیاتی و پولشویی: دولت و بانک مرکزی از این سقف‌ها برای رصد بهتر جریان‌های مالی استفاده می‌کنند. تراکنش‌های با مبالغ بسیار بالا یا تعداد بسیار زیاد، می‌توانند نشان‌دهنده فعالیت‌های مشکوک باشند که نیاز به بررسی دارند.
- ✔ مدیریت سیستم بانکی: این محدودیت‌ها به بانک‌ها کمک می‌کنند تا حجم تراکنش‌ها را بهتر مدیریت کرده و از ترافیک بیش از حد در سامانه‌های انتقال وجه جلوگیری کنند.
سقف کلی تراکنش‌ها در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟
بر اساس اطلاعات موجود، سقف کلی انتقال وجه به حساب‌های دیگران در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
- ✔ انتقال وجه غیرحضوری (از طریق اینترنت بانک، موبایل بانک، اپلیکیشن‌ها و…): سقف روزانه ۲۰۰ میلیون تومان و سقف ماهانه یک میلیارد تومان است. البته این یک سقف کلی است و هر روش انتقال، سقف‌های جزئی‌تر خود را دارد که در ادامه می‌بینید.
- ✔ انتقال وجه حضوری در شعب بانک‌ها: سقف انتقال وجه در یک تراکنش در شعبه، ۵۰ میلیون تومان است. با این حال، با ارائه اسناد و مدارک لازم برای معامله یا دلیل انتقال وجه، سقف انتقال وجه در شعبه بدون محدودیت خواهد بود.
محدودیت‌ها در روش‌های مختلف انتقال وجه
روش‌های مختلفی برای جابه‌جایی پول وجود دارد و هر کدام سقف‌های متفاوتی دارند:
✅ کارت به کارت
این یکی از رایج‌ترین روش‌هاست.
- ✔ از طریق خودپردازها (ATM)، موبایل بانک و اینترنت بانک: سقف روزانه ۱۰ میلیون تومان.
- ✔ از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت (مثل آپ، تاپ و…): سقف روزانه ۵ میلیون تومان. (این سقف در سال ۱۴۰۳ برای همه اپلیکیشن‌ها یکسان شده است).
- ✔ انتقال کارت به کارت هم می‌تواند درون‌بانکی (بین دو کارت یک بانک) باشد که معمولاً کارمزد کمتری دارد، و هم شتابی (بین کارت‌های دو بانک متفاوت) که کارمزد آن طبق قوانین بانک مرکزی است.
✅ خودپردازها (ATM)
- ✔ حداکثر برداشت وجه نقدی از خودپرداز در روز، ۲۰۰ هزار تومان است.
- ✔ سقف انتقال وجه کارت به کارت از طریق خودپرداز، روزانه ۱۰ میلیون تومان است.
- ✔ برای افرادی که پرونده مالیاتی ندارند، سقف کلی انتقال وجه (شامل کارت به کارت و سایر انتقال‌ها) از طریق عابربانک‌ها در ماه، حداکثر یک میلیارد تومان یا حداکثر ۲۰۰ تراکنش است (هر کدام زودتر محقق شود). برای افرادی که پرونده مالیاتی دارند، این سقف بر اساس تعداد تراکنش، ۲۰۰ تراکنش در ماه از طریق عابربانک‌هاست (محدودیت مبلغی مشخص نشده است).
✅ اینترنت بانک
سقف تراکنش‌ها در اینترنت بانک در سال ۱۴۰۳ به سیاست‌های داخلی هر بانک بستگی دارد. اما به طور کلی، سقف انتقال وجه درون‌بانکی در روز بین ۳ تا ۱۰ میلیون تومان متغیر است.
✅ همراه بانک (موبایل بانک)
سقف انتقال وجه از طریق اپلیکیشن موبایل بانک به نوع تراکنش (پایا، پل، ساتنا) بستگی دارد. سقف کارت به کارت با موبایل بانک، روزانه ۱۵ میلیون تومان است.
✅ اپلیکیشن‌های پرداخت
- ✔ سقف انتقال وجه با رمز پویا تا ۵ میلیون تومان است، اما برخی بانک‌ها این سقف را تا ۳ میلیون تومان تعیین کرده‌اند.
- ✔ با رمز بانکی ثابت (بدون رمز پویا)، فقط می‌توان تا مبلغ ۱۰۰ هزار تومان را منتقل کرد.
- سقف کارت به کارت با اپلیکیشن‌های پرداخت، روزانه ۵ میلیون تومان است.
✅ سامانه‌های ساتنا، پایا و پل
این سامانه‌ها برای انتقال مبالغ بالاتر یا پرداخت‌های گروهی استفاده می‌شوند.
ساتنا: معمولاً برای مبالغ بالا.
- ✔ سقف انتقال وجه اینترنتی با ساتنا: منابع، اعداد متفاوتی را ذکر کرده‌اند؛ بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان.
- ✔ سقف انتقال وجه حضوری در شعبه با ساتنا: بدون محدودیت با ارائه اسناد. البته برخی منابع اعدادی مانند ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان را برای انتقال از طریق شبا در شعبه ذکر کرده‌اند. کف یا حداقل مبلغ برای انتقال با ساتنا، ۵۰ میلیون تومان است.
پایا: برای پرداخت‌های متعدد و مبالغ پایین‌تر نسبت به ساتنا.
- ✔ سقف انتقال وجه اینترنتی با پایا: بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان.
- ✔ سقف انتقال وجه حضوری در شعبه با پایا: ۲۰۰ میلیون تومان که با تأیید بانک مرکزی قابل افزایش است. پایا کف یا حداقل مبلغ ندارد.
- ✔ نکته مهم: اگر در یک روز مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان را با ساتنا منتقل کنید، دیگر نمی‌توانید با پایا انتقال وجه انجام دهید. اگر ۵۰ میلیون تومان با ساتنا منتقل کنید، می‌توانید ۵۰ میلیون تومان دیگر را با پایا یا مجدداً ساتنا منتقل کنید.
پل: سقف انتقال وجه از طریق سامانه پل، تا ۱۵ میلیون تومان است.
✅ دستگاه کارتخوان (POS)
برای خرید کالا و خدمات از طریق دستگاه کارتخوان، سقف خرید با هر کارت در روز ۵۰ میلیون تومان و با تمام کارت‌های یک فرد در روز ۲۰۰ میلیون تومان است. همچنین برای انتقال وجه یا واریز پول از طریق کارتخوان (اگر این قابلیت فعال باشد)، سقف با هر کارت در شبانه‌روز ۵۰ میلیون تومان و با مجموع کارت‌های یک فرد در هر ۲۴ ساعت ۱۰۰ میلیون تومان است. این محدودیت‌ها برای افرادی که برای کسب‌وکارشان اقدام به خرید کارتخوان، مثلاً یک خرید کارتخوان سیار برای فروشگاه یا یک خرید کارتخوان اندرویدی برای پیکاپ کرده‌اند، اهمیت زیادی دارد.
✅ خرید اینترنتی
بر اساس قانونی که در اردیبهشت ۱۴۰۳ به آن اشاره شده، سقف کلی خرید اینترنتی با تمام کارت‌های بانکی یک فرد در طول روز ۲۰۰ میلیون تومان است. البته در منابع، سقف‌های دیگری نیز دیده می‌شود، مثلاً ۵۰ میلیون تومان برای هر کارت و ۱۰۰ میلیون تومان برای هر فرد با چند کارت، اما قانون اردیبهشت ۱۴۰۳ عدد ۲۰۰ میلیون تومان را ذکر کرده که به نظر معتبرتر می‌آید.
محدودیت‌های خاص برای حساب‌های شخصی و افراد بدون پرونده مالیاتی
یکی از جاهایی که محدودیت‌ها جدی‌تر می‌شوند، مربوط به حساب‌های شخصی افرادی است که پرونده مالیاتی ندارند، اما حجم یا تعداد تراکنش‌های ورودی به حسابشان بالاست. هدف از این کار، شناسایی حساب‌هایی است که ممکن است در واقع فعالیت تجاری داشته باشند اما مالیات خود را پرداخت نکنند.
یک حساب بانکی شخصی حقیقی که پرونده مالیاتی ندارد، در صورتی که یکی از دو شرط زیر را در یک ماه داشته باشد، ممکن است با محدودیت مواجه شود یا مشکوک به تجاری بودن تلقی گردد:
- ➕ تعداد ورودی‌های کارت به کارت در طی یک ماه بیشتر از ۲۰۰ مورد باشد.
- ➕ جمع مبلغ ورودی‌های کارت به کارت در طی یک ماه بیشتر از یک میلیارد تومان باشد.
هر کدام از این دو شرط که زودتر اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به مسدود شدن حساب و الزام فرد به مراجعه به اداره مالیاتی برای توضیح و احتمالاً تشکیل پرونده شود. این محدودیت فقط برای دریافت‌کنندگان کارت به کارت است و به تعداد یا مبلغ کارت به کارت‌هایی که شما انجام می‌دهید کاری ندارد. همچنین این قانون برای یک حساب بانکی اعمال می‌شود، نه مجموع تمام حساب‌های شما در بانک‌های مختلف. فقط تراکنش‌های واریزی (پول‌هایی که به حساب شما می‌آید) ملاک محاسبه هستند، نه خروجی‌ها یا خریدها.
نکته مهم: اینکه حساب شما تجاری تلقی شود به این معنی نیست که بلافاصله مالیات می‌پردازید. مالیات بر سود حاصل از تراکنش‌ها اخذ می‌شود، نه صرفاً بر حجم تراکنش. اگر بتوانید با ارائه اسناد و مدارک (مثل قرارداد قرض، فاکتور خرید، رسید حقوق و…) ثابت کنید که واریزی‌ها ماهیت درآمدی یا تجاری نداشته‌اند، مشمول مالیات نخواهید شد.
الگوی دیگری برای شناسایی حساب تجاری که بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار است، می‌گوید: اگر تعداد واریزی‌ها به یک حساب در یک ماه بیش از ۱۰۰ تراکنش باشد و مجموع حجم واریزی‌ها به آن حساب بیش از ۳۵ میلیون تومان باشد، آن حساب به عنوان حساب تجاری در نظر گرفته می‌شود. در این الگو، هر دو شرط تعداد و حجم باید همزمان محقق شوند. این هم مانند مورد قبلی، بر اساس یک حساب بانکی است و فقط واریزی‌ها ملاک هستند و مالیات بر سود اخذ می‌شود.
لازم به ذکر است که حساب‌هایی که به ابزارها و درگاه‌های پرداخت متصل هستند (مثل حساب‌هایی که به دستگاه‌های کارتخوان شما وصلند) و همچنین حساب‌های اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) به صورت پیش‌فرض تجاری تلقی می‌شوند.
چه عواملی روی سقف‌ها تاثیر می‌گذارند و چطور می‌توان سقف را افزایش داد؟
سقف برخی تراکنش‌ها، به خصوص کارت به کارت، توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود و برای افراد عادی معمولاً قابل افزایش نیست. اما عواملی مانند نوع حساب بانکی شما (مثلاً حساب‌های جاری معمولاً سقف انتقال بالاتری دارند)، سابقه و اعتبار شما نزد بانک و سیاست‌ها و مقررات داخلی خود بانک‌ها می‌توانند بر برخی سقف‌ها تأثیر بگذارند.
برای انجام تراکنش‌های با مبالغ بسیار بالا که از سقف‌های معمول فراتر می‌روند، اصلی‌ترین راهکار استفاده از سامانه‌های ساتنا و پایا با استفاده از شماره شبا است. این روش‌ها امکان انتقال مبالغ بسیار بالاتری را فراهم می‌کنند (همانطور که گفته شد، تا ۲۰۰ میلیون تومان غیرحضوری و تا ۴۰۰ میلیون تومان یا حتی بدون محدودیت با ارائه اسناد در شعبه). در برخی موارد خاص نیز می‌توان با مراجعه به شعبه بانک و ارائه مدارک مربوط به آن تراکنش، برای انتقال مبالغ بالاتر اقدام کرد.
نکات پایانی
سقف‌ها و محدودیت‌های تراکنش‌های بانکی برای همه ما که از خدمات بانکی استفاده می‌کنیم، اهمیت دارد. این قوانین توسط بانک مرکزی تعیین می‌شوند و دلایل مختلفی برای وجود آن‌ها هست، از جمله افزایش امنیت و شفافیت مالی.
آگاهی از این سقف‌ها به شما کمک می‌کند تا بهتر امور مالی خود را مدیریت کنید و در هنگام جابه‌جایی پول با مشکل مواجه نشوید. به خصوص اگر حجم تراکنش‌های ورودی به حساب شخصی شما بالاست یا تعداد واریزی‌ها زیاد است (حتی اگر کسب‌وکار رسمی ندارید)، بهتر است مراقب محدودیت‌های مربوط به حساب‌های فاقد پرونده مالیاتی باشید و در صورت نیاز برای تشکیل پرونده مالیاتی اقدام کنید یا تراکنش‌های غیردرآمدی خود را مستندسازی کنید.
همچنین، طبق قانون، بانک‌ها مکلف شده‌اند که در سامانه‌های اینترنتی خود، امکان مشخص کردن هدف از انتقال یا واریز وجه را فراهم کنند. استفاده از این قابلیت می‌تواند به شفافیت بیشتر تراکنش‌های شما کمک کند.
